Rys historyczny Mosiny

Mosina należy do najstarszych miast w Wielkopolsce, pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1247 roku, kiedy to nazwa „Mosina” znalazła się w dokumencie dzielącym Wielkopolskę między Przemysława i jego brata Bolesława Pobożnego. Nazwa „Mosina” pochodzi od dawnego wyrazu „Moszyna” oznaczającego miejsce porośnięte mchem i pierwotnie dotyczyła rzeki.

Herb miasta powstał  dopiero po 1315 roku, więc w okresie kolokacyjnym ( lokacja odbyła się w 1302 roku ). Godło herbowe miasta, czyli orzeł biały ( srebrny ) to widoma oznaka nadania go w czasach książęcych bądź królewskich, gdy już się ukształtował, a więc wraz z powtórną lokacją w XV stuleciu, nigdy zaś w 1302 roku. Czerwone pole tarczy również świadczy o takiej jego genezie.

Prawa miejskie, mimo że miejscowość była własnością prywatną mógł nadawać tylko władca ( Książę, król ), natomiast właściciel mógł być tylko inicjatorem lokacji.

Prawa miejskie

Herb był jedną z oznak posiadania przez osadę praw miejskich, praktycznym wyrazem jej prawnego statusu w dziedzinie gospodarczej ( cechy, handel, istnienie prawa do odbywania cotygodniowych targów i dorocznych jarmarków, specyficznych form sądownictwa, ustalania norm prawnych i prawa przyjmowania mieszkańców – nadawania obywatelstwa.

 Najstarsze stanowiska archeologiczne w ziemi mosińskiej znajdują się na terenie Niwki, gdzie natrafiono na obozowisko ludzkie z młodszej epoki kamiennej z okresu kultury świderskiej oraz młodszej epoki kamiennej – stanowisko kultury tardenoaskiej.

Stanowisko archeologiczne Mosina

Stanowisko archeologiczne znajdujące się w Mosinie powszechnie uważa się za jedno z cenniejszych. Badania w tym miejscu były prowadzone pod kierunkiem prof. J. Kostrzewskiego. Kilka obiektów z epoki prehistorycznej wiąże się z kulturą pomorską, m.in. cmentarzysko w Mosinie.

Najcenniejszym odkryciem ziemi mosińskiej był zespół stanowisk archeologicznych w Słowińcu, gdzie natrafiono na zespół kilkunastu osad z epoki wędrówek ludów i słowiańskich z okresu V w. p.n.e. – ZV w. W tym zespole osadniczym  występują stanowiska z epoki kamiennej, pucharów lejkowatych, kultury przeworskiej i łużyckiej z zaznaczającymi się wpływami rzymskimi. Cały zespół w Słowińcu i okolicy obejmuje krąg terytorialny o promieniu blisko 30 km.

Przełomowym momentem dla miasta był rok 1302, kiedy to wojewoda kaliski, Mikołaj Przedpełkowic z rodu Łodziów nadał Mosinie prawa miejskie. Do rzeczywistej lokacji doszło dopiero w 1429 roku, kiedy to król Władysław Jagiełło nadał Mosinie prawo magdeburskie, potwierdzane i transumowane przez kolejnych władców Polski.

Napoleon Bonaparte w Mosinie

Zimą, na przełomie 1659 i 1660 roku, w drodze z wyprawy do Danii, stacjonowała w mieście połowa chorągwi Stefana Czarnieckiego. Wraz z nią zatrzymał się tutaj na rekonwalescencję, po przebytym ciężkim tyfusie, pamiętnikarz Jan Chryzostom Pasek. W 1793 roku Mosina, licząca 419 mieszkańców i 75 domów drewnianych, została włączona do zaboru pruskiego. Miasto odwiedził trzykrotnie cesarz Napoleon Bonaparte, w 1807 roku podczas lustracji terenów, w 1812 kiedy maszerował na Moskwę i gdy pokonany wracał do Paryża.

Rzeczypospolita Mosińska

Miejsce szczególne w historii Mosiny ma rok 1848. W końcowej fazie Wiosny Ludów miasto wraz z okolicami było terenem ożywionej działalności powstańców w walce z pruskim zaborcą o wyzwolenie narodowe. Inspiratorem oporu był znany prawnik i polityk Jakub Krauthofer – Krotowski.  8 maja przegrana bitwa z Prusakami pod Rogalinem, zakończyła patriotyczny zryw. Rzeczpospolita Mosińska upadła, a Krotowski został wkrótce ujęty w Konarzewie. W tym okresie miasto liczyło 800 mieszkańców.

 Do znacznego ożywienia gospodarczego miasta przyczyniła się budowa linii kolejowej z Poznania do Wrocławia, która została uruchomiona w 1856 roku. Już w 1861 roku mieszkało w Mosinie 1260 osób, a 20 lat później – 1663 osoby.W końcu XIX w. powstały w mieście organizacje, kierowane przez miejscowych działaczy, podnoszące ducha narodowego mieszkańców Mosiny.

Po wybuchu powstania wielkopolskiego 27 grudnia 1918 roku walki bardzo szybko ogarnęły prowincję. W samej Mosinie nie utworzono oddziałów zbrojnych, lecz powstańcy z Mosiny walczyli w składzie batalionu śremskiego na zachodnim froncie powstania i pod Rawiczem.

Najnowsza historia Mosiny

Najnowsza historia jest dla Mosiny bolesnym wspomnieniem. Oddziały niemieckie wkroczyły do miasta 9 IX 1939 roku. Od razu zaczęły się aresztowania, (pierwsze z 17/18 września) spośród mieszkańców, których przetrzymywano w bożnicy (dzisiaj Izba Muzealna), brano zakładników. Po parodii procesu sądowego 15 z nich rozstrzelano publicznie na rynku 20 X 1939 roku. W czasie niemieckiej okupacji z miasta wysiedlono 57 rodzin (225 osób), aresztowano i umieszczono w obozach zagłady 513 osób w tym 58 mosińskich dzieci. W mosińskich lasach w latach 1940 – 1943 dokonano licznych mordów. Jednak mimo prześladowań i terroru okupanta od pierwszych dni wojny społeczeństwo miasta i okolic stawiało opór okupantowi hitlerowskiemu. Działały w Mosinie grupy Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej, Związku Odwetu, Szarych Szeregów.Wyzwolenie miasta przez Armię Czerwoną nastąpiło 25 I 1945 roku. Po walkach o miasto, i po wejściu wojsk radzieckich, odbyły się na rynku wybory lokalnych władz. Pierwszym burmistrzem został Maciej Nowaczyk. Po wyzwoleniu Mosina należała do jednych z najintensywniej rozwijających się miast w Wielkopolsce. Z niewielkiego, liczącego bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych blisko 5 tys. mieszkańców miasteczka, w roku 1980 wyrosła Mosina na miasto ponad dwukrotnie większe.

Kultura

W dziedzinie kultury: do powstałego w 1971 roku Mosińskiego Ośrodka Kultury dołączyła utworzona w 1985 roku Izba Muzealna, oraz w 1993 roku Galeria Miejska. Do licznych organizacji dołączył utworzony w 1991 roku Mosiński Klub Żeglarski oraz Stowarzyszenie Pomocy Potrzebującym im św. Antoniego. Gmina w latach 90 – tych nawiązała szereg partnerskich kontaktów z zagranicznymi miastami: z gminą Bunschoten z Holandii, Szkołą w Oldenburguz Niemiec, oraz z gminą Seelze z Niemiec.

Zmiany, które nastąpiły w tych latach wpłynęły na kierunek rozwoju, w jakim dziś podąża miasto. Rozwinęła się lokalna przedsiębiorczość, obecnie na terenie gminy zarejestrowanych jest ponad 2,5 tys. podmiotów gospodarczych; zainwestowano w ochronę środowiska, wybudowano nowoczesną oczyszczalnię ścieków; miasto przygotowuje szeroką ofertę inwestycyjną oraz szeroki wachlarz lokalizacji terenów pod budownictwo mieszkaniowe; prężnie działa Towarzystwo Budownictwa Społecznego, dzięki któremu na terenie gminy powstało i rozwija się nowoczesne osiedle mieszkaniowe.

Gmina Mosina

Dzięki tym działaniom gmina Mosina stała się wyjątkowo atrakcyjnym miejscem dla inwestorów, turystów, oraz mieszkańców, a potwierdzeniem tego jest fakt, iż liczba mieszkańców wciąż wzrasta, obecnie gminę zamieszkuje ponad 25 tys. osób.