Stare maszyny do szycia

Każdy z nas wie, jak wygląda maszyna do szycia, ale jaka jest historia jej powstania to już wie niewielu.

Budowa pierwszych maszyn do szycia

Pierwsze próby zbudowania maszyny do szycia podejmowano już 250 lat temu. Działo się to w Anglii, a pierwszym był konstruktor pochodzenia niemieckiego – Frederick Weisenther. Niestety konstrukcja jego maszyny okazała się niepraktyczna i przez następne 80 lat odzież dalej była szyta tylko przy użyciu igły i nici. Dopiero w roku 1830 pierwszą użyteczną maszynę do szycia skonstruował francuski krawiec – Barthelmy Thimonnier.Jego maszyna posiadała podobne do dzisiejszych poziome ramę, jednak szew powstawał od spodu, a nie na wierzchniej stronie tkaniny. W 1841 roku Thimonnier opatentował swoją maszynę, równocześnie wybudował bardzo duży zakład krawiecki z osiemdziesięcioma maszynami własnej konstrukcji. Interes rozwijał się dobrze, szył mundury dla armii francuskiej, mimo że maszyny były nieporęczne, a produkowane mundury łatwo się pruły oraz, że zużycie nici było duże. Niestety cała operacja dla konstruktora zakończyła się niemal tragicznie – konkurencja widząc dynamiczny rozwój firmy Thimonniera, zorganizowała się i spora grupa krawców francuskich zaatakowała jego fabrykę, niszcząc ją wraz ze wszystkimi maszynami. Sam wynalazca ledwo uszedł z życiem.

Kolejnym konstruktorem, który usprawnił maszynę do szycia był Amerykanin – Elias Howe, który wymyślił inny, mocniejszy rodzaj ściegu. Jego maszyna miała jednak pewne mankamenty – tkaninę trzeba było przesuwać ręcznie, igła poruszała się w poziomie, nie można było swobodnie manewrować tkaniną i tworzyć szwy krzywoliniowe.

Natomiast pierwszym Amerykaninem, który opatentował maszynę do szycia w 1842 roku, w Stanach Zjednoczonych był Jaha Greenough.

Należy dodać, że prace nad ulepszaniem maszyny do szycia były podejmowane przez wielu konstruktorów i inżynierów, w wielu krajach świata. Jednak za wynalazcę współczesnej maszyny doszycia uznaje się Isaaka Merrita Singera, który w 1852 r. skonstruował pierwszą maszynę do szycia, przeznaczoną do użytku domowego. Jego maszyna miała stopkę przytrzymującą i przesuwającą materiał, co umożliwiało wykonywanie długich szwów i szycie po krzywiźnie. Jednocześnie wyposażył ją w napęd ręczny, przenoszony poprzez pedał.

Wynalazek Singera szybko zdobył uznanie i w niedługim czasie maszyny jego produkcji pojawiły się na całym świecie. Tu trzeba dodać, że pierwszą maszynę do szycia o napędzie elektrycznym Singer zbudował w 1900 roku. Początkowo były to maszyny z silnikiem elektrycznym, przymocowanym do korpusu maszyny na zewnątrz, stopniowo jednak wbudowywano je w konstrukcję metalową maszyny.

To tyle w skrócie o historii starych maszyn do szycia.

Kolekcjoner maszyn do szycia

W Polsce kolekcjonerów i zbieraczy starych maszyn do szycia jest niewielu, tym bardziej z dużą satysfakcją mogę podać, że jednym z tych nielicznych jest mieszkaniec naszego miasta – Andrzej Dymalski, urodzony w Mosinie. Od lat prowadzi tutaj własny zakład naprawy maszyn do szycia. Działalność zawodowa oraz duch zbieracza spowodowały, że to, co nie dało się naprawić lub było przestarzałe nie szło na złom, lecz zostawało w jego warsztacie. Dzięki temu dziś na ul. Leszczyńskiej, w jego firmie znajduje się niezmiernie ciekawa kolekcja ok. 80 egzemplarzy zabytkowych maszyn do szycia. Pochodzą one z różnych krajów Europy, najstarsze były zbudowane jeszcze w XIX wieku, natomiast stan zachowania oraz stopień rzadkości kwalifikuje je do eksponowania w muzeach techniki. Ten sam duch zbieractwa spowodował, że pan Andrzej posiada również bardzo ciekawą i sporą kolekcję żelazek do prasowania. Warto przypomnieć, że swoje zbiory od paru lat prezentuje podczas imprezy „Szeroko na Wąskiej” w Mosinie, jak mówi, za namową Andrzeja Kasprzyka.

Opracował Henryk Pruchniewski

Źródło: „Niezwykłe dzieje zwykłych rzeczy”.