Jak powstają mgły? Sezon paraliżujących mgieł

Mgła jest jednym z najczęstszych zjawisk, które pojawiają się w chłodnej porze roku. Mimo to nie każdy wie w jaki sposób powstaje, a tym bardziej potrafi przewidzieć, jak długo się utrzyma.

Jak powstają mgły?

Gęste mgły spowijają różne regiony naszego kraju. Mogą się one utrzymać nawet przez cały dzień i przy tym ograniczać widoczność do 100 – 300 metrów. Podczas mgieł temperatura będzie ujemna, również w najcieplejszym momencie dnia, co oznacza, że mgły mogą osadzać szadź, a więc sprawiać, że na drogach i chodnikach będzie ślisko.

Mgła tworzy się wówczas, gdy para wodna zawarta w powietrzu zaczyna kondensować, a więc skraplać się. Może do tego dojść z kilku powodów. W ciepłej porze roku mamy najczęściej do czynienia z mgłami radiacyjnymi, a więc z wyparowania. Pojawiają się one nocami i o porankach tam, gdzie ciepło z gruntu promieniuje najbardziej intensywnie.

Dzieje się to przy pogodnym niebie. Mgły tego typu najczęściej można spotkać o świcie w dolinach rzek, nad lasami i łąkami. Mają one nieduży zasięg i tworzą malownicze kształty. Znikają, jak tylko promienie słoneczne zaczynają ogrzewać i osuszać powietrze.

Z kolei tuż po burzach i towarzyszących im ulewach, mogą się pojawiać mgły frontowe. Szczególnie dobrze widoczne są one nad morzem i jeziorami, które w charakterystyczny sposób „dymią”. Bardzo spektakularne są również mgły orograficzne, które można spotkać w górach.

Znacznie bardziej dokuczliwe są mgły występujące w chłodnej porze roku, a więc między październikiem i kwietniem. Wówczas najczęściej mamy do czynienia z mgłami adwekcyjnymi, a więc będącymi skutkiem wymiany masy powietrza. Mgły takie pojawiają się najczęściej, gdy grunt jest wychłodzony lub leży na nim pokrywa śnieżna, a napływa cieplejsza masa powietrza.

Dzieje się tak w czasie bezwietrznej aury, podczas bliskiej obecności ośrodka wysokiego ciśnienia. Powstają wówczas miniaturowe kropelki wody. Są one tak małe, że gdybyśmy podzielili milimetr na tysiąc części, to miałyby one średnicę zaledwie 10 – 15 takich części, czyli mikrometrów. Promienie słoneczne załamują się na nich, dzięki czemu krajobrazy są niewyraźne, wyglądają tak, jakby ktoś wylał w powietrzu mleko.

Podczas panowania mrozów, zwłaszcza nocami i o porankach, przy silniejszym wietrze, tworzy się mgła osadzająca szadź. Wszelkie przedmioty po stronie nawietrznej są wówczas pokryte kryształkami lodu. Najpiękniej wyglądają gałęzie drzew. Jednak szadź może się okazać groźna, ponieważ pod grubą warstwą lodu mogą pękać linie energetyczne i sieć trakcyjna, w ten sposób pozbawiając prądu gospodarstwa domowe i zakłady pracy oraz paraliżując ruch kolejowy.

W pojęciu meteorologicznym o mgle mówimy wówczas, gdy widoczność jest ograniczona poniżej 1 kilometra. Jeśli jest powyżej, to wówczas panuje zamglenie. Najbardziej intensywne mgły mogą ograniczać widoczność do 50 metrów, a w górach nawet do kilkunastu metrów.

Z pomiarów na stacjach IMGW wiemy, że najbardziej mglistym miastem w Polsce są Chojnice położone w Borach Tucholskich, gdzie w ciągu roku średnio możemy liczyć na 61 dni z mgłami. To właśnie do Chojnic należy historyczny rekord długości utrzymywania się mgły na nizinach. W 1987 roku gęsta mgła wisiała tam bez przerwy przez 72 godziny. Rok 1987 był jednocześnie najbardziej mglistym w historii, ponieważ mgła panowała nad miastem przez 111 dni.

Jacek