Od restauracji do stacji badawczej
Mieszkańcy Mosiny i okolic, szczególnie ci starsi, z pewnością pamiętają mieszczącą się kiedyś nad Jeziorem Góreckim restaurację „Leśna” (dawniej „Seeberg”, znana również jako „Górecka”). Po zamknięciu restauracji budynki gospody niszczały aż do 1989 roku, kiedy to uruchomiono tutaj Stację Ekologiczną Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Uchroniło to budowle przed całkowitą dewastacją, a poza tym przyczyniło się do powstania niezwykle ciekawego i ważnego naukowo i badawczo miejsca.
Stacja Ekologiczna w Jeziorach jest jednostką organizacyjną Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, zlokalizowaną w Wielkopolskim Parku Narodowym właśnie w budynkach dawnej restauracji. Jej powstanie wynikało z potrzeby rozwoju badań środowiska przyrodniczego Wielkopolskiego Parku Narodowego, co z kolei wiązało się z wieloletnimi tradycjami badawczymi Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jednym z ważnych motywów utworzenia jednostki było zlokalizowanie Stacji w miejscu umożliwiającym prowadzenie stałych obserwacji w terenie przez dłuższy czas, co ze względu na specyficzny charakter terenu było bardzo dobrym rozwiązaniem. 29 listopada 1989 roku, dzięki staraniom ówczesnego prorektora UAM prof. Andrzeja Kostrzewskiego i zgodzie dyrektora WPN, mgr inż. Adama Kaczmarka, doszło do podpisania umowy. Stacja Ekologiczna w Jeziorach zaczęła istnieć.
Baza naukowo-dydaktyczna
Stacja stanowi niewątpliwie dobre zaplecze dla działań edukacyjnych dzięki doskonałej bazie naukowo-badawczej. Baza ta obejmuje pomieszczenia takie jak sala konferencyjna, pracownia komputerowa, dobrze wyposażone pomieszczenia laboratoryjne (w tym kompleks dziesięciu wolier, w których prowadzone są obserwacje drobnych gryzoni) oraz różnego rodzaju sprzęt pomiarowy. Co ważne, Stacja dysponuje bazą noclegową – są to łącznie 44 miejsca noclegowe, dostępne przez cały rok. Bogate są także zasoby informacyjne – bibliografia, bazy danych przestrzennych, obejmujących między innymi aktualne i historyczne mapy topograficzne i tematyczne, z których korzystają i współpracują w zakresie ich uaktualniania pracownicy naukowi, studenci, urzędy i instytucje.
Działalność naukowo-badawcza
W Stacji Ekologicznej prowadzone są prace badawcze z zakresu nauk biologicznych, chemicznych oraz geograficznych i geologicznych. Cały system pomiarów i obserwacji dotyczy zjawisk meteorologicznych, wód powierzchniowych i wód podziemnych. Realizowany monitoring hydrologiczny pozwala na kontrolowanie zmian poziomu wód w zbiornikach i ciekach wodnych na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego i w jego otulinie. Prowadzone są obserwacje i badania dotyczące opadów atmosferycznych, również pod względem zanieczyszczeń, związane z nimi badania procesów glebowych (zbadano i opisano między innymi sposoby uwalniania i migracji szeregu metali w glebie). Wody podziemne są również doskonałym wskaźnikiem zanieczyszczenia środowiska, dlatego też prowadzone były między innymi badania dotyczące składu chemicznego wypływów wód podziemnych na terenie WPN. Ciekawym elementem są stanowiska obserwacji zoologicznych – wspomniane wcześniej woliery oraz własne laboratorium. Do innych badań prowadzonych na terenie Stacji można zaliczyć badania geograficzne dotyczące specyficznej, polodowcowej rzeźby terenu oraz badania biologiczne, związane z ochroną i kształtowaniem roślinności.
Działalność edukacyjna
Szeroko rozumiana działalność edukacyjna jest jedną z głównych funkcji Stacji w Jeziorach. Odbiorcami są tutaj pracownicy naukowi i dydaktyczni oraz studenci wyższych uczelni, ale także szkoły (szczególnie uczniowie szkół ponadpodstawowych), stowarzyszenia i inne organizacje, jak również pracownicy urzędów oraz inni specjaliści, między innymi geodeci, planiści, nauczyciele.
Stacja wykorzystywana jest jako baza do realizacji ćwiczeń terenowych ze studentami. Baza noclegowa oraz zaplecze techniczne umożliwiają organizację nawet kilkudniowych zajęć. Stworzono także specjalną ofertę edukacyjną skierowaną do uczniów szkół ponadpodstawowych; co ważne – zróżnicowany zakres tematyczny zajęć wpisuje się w wymogi podstawy programowej dla przedmiotów biologii i geografii. Możliwe jest także zorganizowanie specjalistycznych warsztatów ukierunkowanych na potrzeby konkretnych grup zawodowych czy naukowych. Oprócz tradycyjnych zajęć i warsztatów rozwijana jest forma szkolenia na odległość z wykorzystaniem platformy e-learningowej.
Od roku 2012 w Stacji Ekologicznej w Jeziorach realizowane są projekty edukacyjne dofinansowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, skierowane do zorganizowanych grup uczniów szkół ponadpodstawowych. W ramach tych projektów odbywają się dwudniowe zajęcia o charakterze praktycznych ćwiczeń realizowanych w terenie, w laboratorium i pracowni komputerowej.
Podsumowując, Stacja Ekologiczna UAM w Jeziorach jest miejscem o dużym potencjale do wykorzystania przez różnorodne grupy odbiorców. Doskonale zakorzeniła się nie tylko w kręgu uniwersyteckim, ale także szeroko rozumianym środowisku społecznym naszego regionu. Jest miejscem spotkań naukowych, warsztatów, seminariów, konferencji, spotkań roboczych. Służy jako ośrodek pracy twórczej dla odbiorców indywidualnych i małych zespołów. Jest znakomitą bazą dydaktyczną, ośrodkiem edukacji przyrodniczej, wspiera osoby i instytucje w zakresie planowania przestrzennego, urbanistyki, geodezji. Możliwości współpracy jest wiele, a baza i oferta Stacji wciąż się wzbogaca. Z pewnością warto zapoznać się bliżej z jej działalnością. A już na pewno – zobaczyć budynek i jego otoczenie. Serdecznie polecamy odwiedzenie Stacji wszystkim, którzy interesują się przyrodą i historią naszego regionu. Naprawdę warto!
(źródła: „Stacje naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu” – praca zbiorowa pod red. Andrzeja Kostrzewskiego; www.jeziory.home.amu.edu.pl; zdjęcia: www.wielkopolskie.fotopolska.eu)
Tagi: Jeziory, Stacja Ekologiczna UAM, turystyka, Wielkopolski Park Narodowy, WPN