Królewska świeca, ale nie z wosku

Lato to pora, kiedy natura obdarza nas swoimi cudami. Do takich cudów należy dziewanna wielkokwiatowa (łac. Verbascum thapsiforme), zwana także dziewanna lekarską, szablą, kędzierzawicą polną czy królewską świecą.

Dziewanna wielkokwiatowa

Roślina ta lubi słońce i można ją spotkać właśnie na słonecznych nieużytkach, skrajach lasów, gruzowiskach, pagórkach, łąkach i drogach, ale również na ogrodach. Szkoda, że niektórzy usuwają roślinę z ogrodów, uważając ją za chwast, tymczasem to roślina, która leczy i która przyciąga również owady do naszego ogrodu. A bez owadów nasze ogrody byłyby gołe, martwe, bezużyteczne i nudne. Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu pozostawicie Państwo te rośliny na swoich działkach i ogrodach lub wybierzecie się na spacer w ich poszukiwaniu.

Dziewanna to roślina dwuletnia. W pierwszym roku pojawiają się liście pokryte kutnerem, a w drugim roku roślina kwitnie na żółto. Surowcem zielarskim są kwiaty zbierane stopniowo w miarę kwitnienia rośliny od czerwca do września, a nawet października. Zbioru dokonujemy jak zwykle w dni suche i słoneczne odrywając same korony kwiatowe bez kielicha (potocznie bez szypułki otaczającej). Kwiaty odrywamy delikatnie, tak by ich nie zdusić, gdyż wtedy obniża się ich wartość lecznicza. Suszymy w warunkach naturalnych rozłożone na papierze, pod warunkiem, że nie ma wilgoci. Natomiast jeśli jest wilgotno, wtedy najlepiej użyć suszarki susząc najpierw w temperaturze 25 stopni C, a potem aby dosuszyć temperaturę zwiększamy do 35 stopni. Wysuszone kwiaty powinny mieć żółtą barwę, miodowy zapach i śluzowaty smak. Dobrze wysuszony surowiec przechowujemy w szczelnych, najlepiej ciemnych pojemnikach, ponieważ kwiaty chłoną szybko wilgoć z otoczenia, a wtedy pleśnieją i ciemnieją, czyli są niezdatne do użycia.

Dziewanna wielkokwiatowa

Kwiaty dziewanny zawierają związki śluzowe, irydoidy, flawonoidy, saponiny trójterpenowe, fenyloprepanoidy, karotenoidy, kwasy organiczne, cukry, sole mineralne i olejek eteryczny.
Dziewanna ma działanie wykrztuśne, osłaniające, powlekające, przeciwkaszlowe, przeciwzapalne, a ponadto goi rany, zmiękcza skórę oraz działa moczopędnie. Dziewannę stosujemy w przypadku grypy, zapalenia oskrzeli i tchawic, uporczywym kaszlu, a także zewnętrznie w chorobach skóry, nerwobólach oraz do płukania jamy ustnej i gardła. Co ciekawe napar z dziewanny pomaga zarówno w kaszlu suchym osłaniając podrażnione gardło, jak i w kaszlu mokrym pomagając odkrztusić wydzielinę.

A teraz tradycyjnie kilka możliwości na wykorzystanie kwiatów królewskiej świecy.

Napar z kwiatów

Łyżkę suszonych kwiatów zalewamy szklanką wrzątku, pozostawiamy do naciągnięcia na 15 minut, a następnie przecedzamy. Pijemy 3-4 razy dziennie po pół szklanki ciepłego naparu w przypadku kaszlu, chrypki, stanu zapalnego żołądka i jelit. Zwenetrznie stosujemy do płukania gardła i jamy ustnej, a także do okładów w przypadku chorób skórnych, przy oparzeniach, odmrożeniach, stłuczeniach i nerwobólach.

Odwar z kwiatów

Cztery łyżki suszonych kwiatów zalewamy dwoma szklankami zimnej wody i gotujemy przez 15 minut, następnie odstawiamy na 20 minut i przecedzamy. Stosujemy zewnętrznie do płukania jamy ustnej i gardła, jak również do okładów w przypadku chorób skórnych i nerwobóli.

Syrop ze świeżych kwiatów

Wkładamy do garnka (emaliowanego) 10 łyżek mocno rozdrobnionych kwiatów i zalewamy dwoma szklankami wody wymieszanej z sokiem z jednej cytryny, nastepnie odstawiamy na 6-8 godzin w temperaturze pokojowej. Po tym czasie podgrzewamy na małym ogniu doprowadzając do wrzenia i odstawiamy pod przykryciem na następna godzinę. Wszystko dokładnie przecedzamy i ponownie gotujemy dodając 1-1,5 szklanki cukru (najlepiej brązowy, nierafinowany) i gotujemy aż do momentu w którym płyn będzie miał konsystencję syropu. Przelwamy do butelek lub słoików i odstawiamy „do góry nogami”. Syrop działa wykrztuśnie, a także łagodzi kaszel. Przyjmujemy po łyzce kilka razy dziennie.

Syrop z suszonych kwiatów

Wkładamy do garnka 2 czubate łyżki rozdrobionych suszonych kwiatów, ugniatamy je solidnie, obciążamy talerzykiem i odstawiamy na 30-40 minut. Po tym czasie zalewamy kwiaty dwoma szklankami zimnej, przegotowanej wody z dodatkiem soku z jednej cytryny i odstawiamy na około 30 godzin. Po upływie tego czasu wszystko podgrzewamy doprowadzając do wrzenia i ponownie odstawiamy na godzinkę. Dokładnie przecedzamy i dodajemy do powstałego płynu niepełną szklankę cukru i gotujemy przez nastepne 2 godziny na małym ogniu. Gorący syrop przelewamy do słoików lub butelek i stawiamy „do góry nogami” Stosujemy w przypadku grypy, kaszlu, chrypy i przeziębienia po łyżeczce 3-4 razy dziennie.

Nalewka z kwiatów

Do słoja wkładamy dwie szklanki kwiatów (świeżych lub suszonych), zalewamy 0,5 litrem wódki 50% zrobionej ze spirytusu i odstawiamy w ciepłe i słoneczne miejsce na 10 dni. Po tym czasie nalewkę przecedzamy i przelewamy do butelek. Nalewkę pijemy dwa razy dziennie po łyżeczce w przypadku kaszlu, kokluszu i kaszlu odruchowego. Natomiast zewnętrznie stosujemy do nacierań w przypadku nerwobóli, bóli reumatycznych i mięśniowych, a także w leczeniu opryszczki, trądziku, ropni i zapalenia mieszków włosowych.

I tak dotarliśmy do końca artykułu o królewskiej świecy. I co teraz sądzicie Państwo o tej roślinie? Czyż to nie piękny i wartościowy „chwast”, który warto mieć w swoim ogrodzie. A jeśli nie macie Państwo ogrodu czy działki, to wtedy warto wybrać się na spacer, poszukać dziewanny i przez okres jej kwitnienia zbierać jej cudowne kwiaty, by zimą mieć super lek na kaszel i przeziębienie.

Pozdrawiam żółtokwiatowo

Willma