Z cyklu „Miejsca zapomniane”: Cmentarz ewangelicki w Żabnie

Otoczony starymi lipami, porośnięty bujną roślinnością nieopodal szosy Mosina-Śrem znajduje się niezwykły cmentarz ewangelicki z XVIII wieku.

Cmentarz ewangelicki we wsi Żabno

Niewielki ewangelicki cmentarz położony jest na polu za wsią, niedaleko stacji paliw przy trasie Mosina – Śrem. Z szosy można go wypatrzeć dzięki dobrze widocznej kępie krzewów i drzew. Do dziś zachowały się płyty nagrobne, czy cementowe obramowania grobów. Nekropolia, która położona jest na terenie wsi Żabno (w powiecie śremskim) pamięta czasy osadnictwa olenderskiego.

Kim byli olendrzy?

W drugiej połowie XVI wieku rozpoczął się ruch kolonizacyjny zwany osadnictwem olenderskim. Olendrami zwyczajowo nazywano osadników zamieszkujących wsie lokowane w XVI-XVIII. Początkowo byli to przybysze z Niderlandów oraz Fryzji, uciekający przed prześladowaniami religijnymi, później chłopi niemieccy a z czasem i polscy zbiegli z innych wsi. Olendrami nazywano też osadników z Czech, Węgier, a nawet Szkocji.

Olendrzy meliorowali bagniste tereny, karczowali lasy i przekształcali je w grunty rolne. Znani byli z dużego poczucia solidarności z członkami swojej społeczności i samopomocy. Budowali zagrody obronne i duże murowane gospodarstwa. W naszym krajobrazie na długo zachowały się charakterystyczne wiatraki, drewniane chaty zrębowe i budynki gospodarcze z charakterystycznie wysuniętymi poddaszami. Pozostawili rowy melioracyjne i prochy zmarłych na opuszczonych dziś, często zaniedbanych cmentarzach. Osadnicy obsadzali je charakterystyczną roślinnością: dębami, lipami czy bzami, które miały symbolizować długowieczność.

Renowacji cmentarza w Żabnie w 2011 roku dokonało Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Brodnickiej „Gniazdo” w ramach autorskiego projektu „Pamiętajmy o cmentarzach”.