Zagadkowa forteca sprzed 2700 lat odkryta w Wielkopolsce

Wielkopolska skrywa wiele tajemnic z archeologicznej przeszłości, a kolejna z nich właśnie wyszła na światło dzienne. Jak ustalił Artur Golis, pracownik służby Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, w Parku Krajobrazowym im. gen. Dezyderego Chłapowskiego niedaleko Kościana odkryto pradawną fortecę sprzed 2700 lat. Badania wskazują, że osada ta powstała w VIII wieku p.n.e., a jej potężne wały sugerują, że pełniła funkcję obronną.

Odkrycie z wykorzystaniem technologii LiDAR

Do odkrycia doszło dzięki nowoczesnym technologiom. Artur Golis, pracownik Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego, natrafił na niezwykłe struktury nie podczas prac terenowych, lecz analizując zobrazowania z lotniczego skanowania laserowego LiDAR na swoim komputerze. Technologia ta, w ramach projektu ISOK (Informatyczny System Osłony Kraju), umożliwia wykrycie nawet niewielkich różnic w wysokości terenu, ujawniając ukryte pod warstwą roślinności dawne konstrukcje.

Na obrazach widać wyraźnie owalną konstrukcję o długości około 150 metrów i szerokości 50 metrów. W centrum struktury znajduje się trapezoidalna forma, której przeznaczenie nadal pozostaje zagadką.

Badania terenowe

Aby potwierdzić odkrycie, do badań terenowych przystąpili archeolodzy z Fundacji Relicta. Przeprowadzone wykopaliska ujawniły masywny drewniano-ziemny wał obronny o szerokości podstawy sięgającej 14 metrów. Struktura ta była dodatkowo wzmocniona warstwą otoczaków, a niektóre fragmenty były przepalone, co może wskazywać na intensywną działalność obronną lub nieszczęśliwy pożar.Datowanie radiowęglowe pobranych próbek potwierdziło wiek konstrukcji na VIII wiek p.n.e. Co ciekawe, nie odnaleziono żadnych fragmentów naczyń ceramicznych, co jest niezwykłe dla osad łużyckiej kultury epoki brązu. Może to sugerować, że grodzisko miało szczególną funkcję, np. jako miejsce schronienia w czasach zagrożenia.

Niezwykła funkcja fortecy

Brak znalezisk ceramicznych oraz skromne rezultaty prac z detektorem metalu skłaniają badaczy do hipotezy, że osada służyła jako tymczasowe schronienie dla okolicznych mieszkańców w czasach niepokojów. Powierzchnia majdanu wynosząca niemal hektar sugeruje, że mogło to być miejsce ucieczki i ochrony, podczas gdy codzienne życie toczyło się w pobliskich osadach otwartych.

Jak zaznacza Marcin Krzepkowski, szef wykopalisk z Fundacji Relicta, dalsze prace terenowe mogą przynieść przełomowe odkrycia. W planach są badania geofizyczne, które pomogą rozszyfrować zagadkową konstrukcję widoczną na obrazach LiDAR.

Perspektywy dalszych badań

Odkrycie fortecy sprzed 2700 lat stanowi ważny krok w poznaniu historii osadnictwa na terenie Wielkopolski. W regionie, w którym żyjemy znajduje się spora ilość pozostałości minionych czasów: do tej pory w naszym regionie zostało zidentyfikowanych ponad 30 średniowiecznych grodzisk i pozostałości z czasów neolitu, a także kilka tysięcy stanowisk archeologicznych. Okazuje się, że dziedzictwo jakim dysponujemy jest większe niż mogło się wcześniej zdawać.

Pomimo istnienia wielu podobnych osad z tego okresu, każde nowe znalezisko dostarcza cennych informacji o życiu i zwyczajach dawnych społeczności. Archeolodzy liczą, że kolejne wykopaliska rzucą światło na funkcję i znaczenie tego tajemniczego miejsca.

Jak podkreślają eksperci, nowoczesne technologie, takie jak skanowanie laserowe, stanowią klucz do odkrywania skarbów przeszłości ukrytych w polskim krajobrazie. Ostateczne odpowiedzi na pytania dotyczące fortecy pod Rogaczewem Wielkim mogą pojawić się już w najbliższych latach.

Jest to kolejne w ostatnim czasie odkrycie tego typu obiektu archeologicznego w regionie. Badania ujawniają, że był on znacznie gęściej zaludniony i rozbudowany, niż dotychczas przypuszczano (znaczna większość ówczesnych konstrukcji była wykonana z drewna, co utrudnia dokładne szacunki). Każde nowe odkrycie tego typu konstrukcji, jak ta pod Rogaczewem Wielkim, stopniowo odsłania jednak obraz cywilizacji, której wielkość i skala cały czas zaskakują badaczy.

Więcej na ten temat w artykułach: Osadnicy znad mosińskiej granicy oraz U zarania.