Pielęgniarka środowiskowo-rodzinna
Kim jest? Jakie są jej zadania? W czym może pomóc?
Pielęgniarka środowiskowo-rodzinna to indywidualnie wybrana osoba- pielęgniarka, która sprawuje opiekę zdrowotną i świadczy usługi pielęgniarskie w warunkach domowych. Świadczenia są bezpłatne, jeśli pielęgniarka ma podpisaną umowę z NFZ.
Powinna być dostępna od poniedziałku do piątku w godzinach 8-18. Jej pacjentami są osoby zdrowe i chore, niezależnie od płci i wieku, dzieci od 6 tygodnia życia- zdrowe i chore, osoby niepełnosprawne, będące w stanie terminalnym. Pielęgniarka rodzinna planuje i organizuje opiekę nad podopiecznymi. Ustala sposoby, formy i metody jej realizacji zgodnie z kodeksem etyki zawodowej, wiedzą, umiejętnościami oraz standardami obowiązującymi w pielęgniarstwie. To teoria.
Pielęgniarka – Joanna Faleńska
A jak to wygląda w praktyce, na co dzień?
Zadania pielęgniarki środowiskowo-rodzinnej to szeroka gama różnych usług. Najczęściej wykonywane i jednocześnie najbardziej potrzebne są świadczenia diagnostyczne, lecznicze, pielęgnacyjne, rehabilitacyjne i profilaktyczne. Są one realizowane na podstawie zlecenia lekarza rodzinnego lub lekarza specjalisty na podstawie umowy z NFZ. Należą do nich: iniekcje-zastrzyki domięśniowe, podskórne, dożylne, kroplówki; opatrunki- rany po operacjach, oparzenia, rany przewlekłe (odleżyny, owrzodzenia podudzi, stopa cukrzycowa); zdjęcie szwów; pomiary ciśnienia tętniczego, tętna, masy ciała, wzrostu, określenie BMI; pomiary glukozy we krwi za pomocą glukometru; cewnikowanie pęcherza moczowego u kobiet; wlewki doodbytnicze; udzielenie pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia, w nagłych zachorowaniach; usprawnianie ruchowe (siadanie, pionizacja, nauka chodzenia, samoobsługi); czynności zapobiegające odleżynom; toaleta ciała; ustalanie diety w żywieniu przewlekle chorych; profilaktyka- doradzanie, edukacja w zakresie samoopieki, samopielęgnacji dzieci i dorosłych; poradnictwo w zakresie zdrowego trybu życia.
Pielęgniarka środowiskowo – rodzinna otacza opieką, ale jest także wsparciem dla pacjenta i jego rodziny oraz dla środowiska w którym żyje. Nie wyręcza, ale towarzyszy, uczy i przygotowuje do samoopieki. Uczestniczy w życiu osób od wczesnego dzieciństwa do późnej starości. Współpracuje z lekarzem rodzinnym pacjenta, z pracownikiem socjalnym, z położną środowiskową, z pielęgniarką szkolną oraz innymi profesjonalistami i instytucjami działającymi na rzecz zdrowia rodziny.
U niemowląt 3-4 miesięcznych pielęgniarka środowiskowa jest zobligowana do patronażu, czyli wizyty pielęgniarskiej w domu małego pacjenta. Przeprowadza tu wywiad oraz testy przesiewowe. Wykonuje pomiar masy ciała, wzrostu, obwodu głowy i klatki piersiowej. Podczas badania ocenia rozwój psychomotoryczny dziecka oraz określa wydolność opiekuńczą rodziny. Planuje kolejne wizyty, podejmując decyzję wynikającą z potrzeby. Stanowi o konieczności opieki jednorazowej, stałej lub czasowej. Patronaż ma na celu nie tylko monitorowanie rozwoju niemowlęcia i stwierdzenie ewentualnych nieprawidłowości, ale również edukację. Udziela instruktażu w zakresie pielęgnacji, karmienia dziecka, profilaktyki przeciwkrzywiczej oraz szczepień ochronnych. Kolejne badania przesiewowe dzieci odbywają się w 2, 4 , 6 roku życia i pokrywają się w czasie z bilansami lekarskimi. Wykonywane są one w gabinecie pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej. U 6-latków natomiast odpowiedzialność za badanie przejmuje pielęgniarka nauczania i wychowania (szkolna).
Często słyszymy o zjawisku starzejącego się społeczeństwa. Pracownicy ochrony zdrowia leczą, opiekują się osobami w zaawansowanym, podeszłym wieku. Są to pacjenci wymagający szczególnej opieki i troski ze względu na wielochorobowość, niesprawność fizyczną i zaburzenia funkcji poznawczych (zaburzenia świadomości, otępienia, depresje). Często samotni i opuszczeni, nie radzą sobie z czynnościami dnia codziennego. W tych i temu podobnych sytuacjach możemy również zgłosić się do pielęgniarki rodzinnej. Rozpoznaje ona potrzeby w środowisku i przy udziale instytucji odpowiedzialnych za mieszkańców na danym terenie organizuje podopiecznemu opiekę.
Moim marzeniem jest, aby zmieniło się postrzeganie przez społeczeństwo pielęgniarki środowiskowo- rodzinnej jako tzw. ,,pielęgniarki od zastrzyków w domu”. Zobaczmy w niej osobę kompetentną, samodzielną, odpowiedzialną, która swoją wiedzą, doświadczeniem i umiejętnościami pomaga w chorobie, uczy jak radzić sobie z problemami zdrowotnymi i jak zdrowie zachować. Wykonuję zawód pielęgniarki od 23 lat i jestem z tego dumna. Lubię swoją pracę teraz, tak samo jak na początku, kiedy rozpoczynałam ją w szpitalu z dziećmi. Lubię ludzi, lubię ich słuchać i rozmawiać z nimi. Wiem, że nie rozwiążę wszystkich problemów moich pacjentów, ale mam poczucie, że dobre słowo, uśmiech, zainteresowanie, dotyk jest dla nich czasem ważniejsze niż zmierzone ciśnienie. Chętnie odpowiem na każde pytanie dotyczące pielęgniarstwa środowiskowego.
Joanna Faleńska, e – mail: joan.fa@wp.pl
Wasze komentarze (6)
Dzień dobry,
ja tak jak Pani marzę o takiej pielęgniarce środowiskowej która jest wsparciem dla rodziny w trudnych dla niej momentach jak w moim przypadku opieka nad 90 letnią leżącą mamą. Muszę stwierdzić że nie ma znikąd pomocy moja pielęgniarka środowiskowa nic nie wie nic nie umie tylko może podać leki co sama jestem w stanie zrobić i ewentualnie zastrzyk. Zero pomocy fachowej podpowiedzi jak pewne rzeczy zrobić jak sobie ułatwić. Jedyne wyjście to po prostu położyć się obok konającej matki i samemu skonać.
Proszę zapytać lekarzy czy w Mosinie możliwa jest domowa opieka hospicyjna.
Hospicjum domowe opiekuje się pacjentem i jego najbliższymi. Oprócz aspektu medycznego choroby bierze pod uwagę kwestie socjalne, psychologiczne, duchowe, egzystencjalne – jest to tzw. holistyczny (całościowy) i wielodyscyplinarny typ opieki. Opieka ma charakter ciągły, istotą są regularne wizyty lekarza i pielęgniarki (obecnie odpowiednio: min. 2x w miesiącu i 2x w tygodniu – wg litery kontraktu z NFZ), oraz wizyty psychologa, rehabilitanta, pracownika socjalnego – wg rozpoznanych potrzeb pacjenta i jego opiekunów. Zespół hospicjum domowego wspiera i uczy najbliższych chorego jak opiekować się nim. Najbliżsi i rodzina są zawsze najbardziej przez chorego pożądanymi i cenionymi opiekunami a jego dom idealnym i najczęściej wybieranym środowiskiem opieki.
proszę dowiedzieć się o możliwość objęcia opieką przez pielęgniarkę opieki długoterminowej.
Takie pielęgniarki przychodzą do domu 4 razy w tygodniu, przynajmniej na godzinę,
Witam, już samo stwierdzenie że pielęgniarka środowiskowa nic nie wie itp… brzmi tendencyjnie i może świadczyć o złym(z jakiegoś powodu) nastawieniu. Owszem konsultacja, podpowiedzi i nauka postępowania pielęgnacyjnego w domu pacjenta jest obowiązkiem pielęgniarki ale kluczową rolę w opiece długoterminowej odgrywa rodzina i najbliżsi. Należy sobie to uświadomić z całą mocą i przyjąć do wiadomości że w takich sytuacjach pielęgniarka jest tylko głosem doradczym. Natomiast zlecenia typu injekcje, pielęgnacja odleżyn itp wykonuje doraźnie na zlecenie lekarza.
NFZ w Poznaniu zapewnia „Opieką hospicyjną, którą można otoczyć chorego wszędzie tam, gdzie jest to potrzebne: również w jego domu. Dzieje się tak zresztą bardzo często. Szacuje się, że około 70% opieki hospicyjnej, to opieka świadczona w ramach hospicjum domowego. Hospicjum domowe opiekuje się pacjentem i jego najbliższymi. Oprócz aspektu medycznego choroby bierze pod uwagę kwestie socjalne, psychologiczne, duchowe, egzystencjalne – jest to tzw. holistyczny (całościowy) i wielodyscyplinarny typ opieki. Opieka ma charakter ciągły, istotą są regularne wizyty lekarza i pielęgniarki (obecnie odpowiednio: min. 2x w miesiącu i 2x w tygodniu), oraz wizyty psychologa, rehabilitanta, pracownika socjalnego – wg rozpoznanych potrzeb pacjenta i jego opiekunów. Zespół hospicjum domowego wspiera i uczy najbliższych chorego jak opiekować się nim. Najbliżsi i rodzina są zawsze najbardziej przez chorego pożądanymi i cenionymi opiekunami a jego dom idealnym i najczęściej wybieranym środowiskiem opieki”
Proszę pytać lekarzy czy w Mosinie dostępna jest pomoc w postaci hospicjum domowego. Opieka ma charakter ciągły, istotą są regularne wizyty lekarza i pielęgniarki (obecnie odpowiednio: min. 2x w miesiącu i 2x w tygodniu – wg litery kontraktu z NFZ) oraz wizyty psychologa, rehabilitanta, pracownika socjalnego – wg rozpoznanych potrzeb pacjenta i jego opiekunów. Zespół hospicjum domowego wspiera i uczy najbliższych chorego jak opiekować się nim. Najbliżsi i rodzina są zawsze najbardziej przez chorego pożądanymi i cenionymi opiekunami a jego dom idealnym i najczęściej wybieranym środowiskiem opieki. Tak jest np. w Poznaniu.