Niezwykłego odkrycia archeologicznego, potwierdzającego informacje źródłowe, dokonali członkowie fundacji Relicta. Zdaniem badaczy Mosina była początkowo zlokalizowana na terenie gruntów rolnych dzisiejszej Niwki, położonej na terenie Puszczykowa.
Niwka pierwszą lokalizacją Mosiny
– Przyjmuje się, że miejscem pierwszej lokacji miasta były grunty wsi Niwka, położonej około 5 km od obecnej Mosiny – poinformowała Fundacja Relicta. – Właśnie według dokumentu z 1302 r., Mikołaj – wojewoda kaliski przeniósł swe miasto zwane niegdyś Mosina z Niwki. Informacje źródłowe o translokacji miasta zdają się potwierdzać badania archeologiczne, prowadzone równo 10 lat temu przy rynku mosińskim. Wykazały one, że najstarsze odkryte w tym miejscu nawarstwienia pochodziły dopiero z XV stulecia – tłumaczy fundacja.
Zdaniem badaczy Mosina została ulokowana za panowania Przemysła II, a wojewoda Mikołaj Przedpełkowic dwukrotnie przenosił miejscowość, nim zajęło obecne miejsce.
– Przenoszenie miast nawet o kilka czy kilkanaście kilometrów nie należało w średniowieczu do rzadkości. Translokacja mogła wynikać z poszukiwania lepszego miejsca dla rozwoju ludnego ośrodka, wylewami rzeki, czy też zniszczeniami wojennymi – informuje fundacja.
Zanikła wieś Przewóz, w miejscu dawnej przeprawy przez Wartę
Badacze poszukują też zanikłej wsi o nazwie Przewóz. Przewóz była nadwarciańską wsią parafialną, leżącą niegdyś między Krajkowem, a Tworzykowem. W 1508 r. we wsi stał kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych, w 1642 r. stał tu jeszcze inny kościół, pod wezwaniem św. Marcina, ale chylił się już ku upadkowi. W 1685 r. nie było już jednak po nim żadnego śladu. W jego miejscu postawiono krzyż, który jeszcze w XIX wieku kojarzyli mieszkańcy Krajkowa. Wieś Przewóz opustoszała w XVII w. W tym miejscu nad Wartą istniała przeprawa przez rzekę, o czym też świadczy nazwa wsi. (Źródło: „Z przeszłości ziemi kościańskiej” publikacja autorstwa ks. Zygmunta Ciepluchy z 1929 roku.)
– Dzięki pracy historyków i archeologów udało się zlokalizować miejsce tętniące kiedyś życiem, w którym kupcy i podróżni przeprawiali się przez Wartę, gdzie stał kościół parafialny, karczma i domostwa, a dziś to miejsce jest porosłe pięknym lasem – informuje Fundacja.
– Podczas prowadzonych w dawnym Przewozie prac badawczych znaleziono resztki średniowiecznych cegieł, a nawet ludzkie kości, więc najprawdopodobniej udało się ustalić miejsce, w którym znajdowały się kiedyś kościół i cmentarz. Nawet dziś udało się znaleźć resztki cegieł oraz kuty gwóźdź, pochodzące prawdopodobnie z dawnego kościoła – podają badacze.
Projekt „W poszukiwaniu przeszłości Mosiny i jej okolic„, realizowany przy współpracy z Muzeum Śremskim został dofinansowany przez Urząd Miasta w Mosinie. W ramach projektu członkowie Fundacji Relicta prowadzą badania geofizyczne, wykonują zdjęcia lotnicze, a także prowadzą badania w terenie.
