Strona główna / Aktualności / Ciekawostki z pradziejów Mosiny

Ciekawostki z pradziejów Mosiny

Błota i puszcza nie sprzyjały osadnictwu w okolicach Mosiny, o czym świadczy fakt, że nie występują tutaj żadne grody. Najbliżej Mosiny od strony południowej w rejonie wiosek Grzybno – Żabno znaleziono tylko skorupy naczyń glinianych oraz węgiel drzewny. Prawdopodobnie najstarsze ślady pobytu ludzi w okolicach Mosiny pochodzą już z końca starszej epoki kamiennej (4000- 2500 lat p.n.e.).

Pradzieje Mosiny

Wspomniane błota mosińsko-obnarskie oraz rozległa puszcza z jednej strony stanowiły w dawnych czasach poważną przeszkodę w komunikacji w kierunku południowym tj. na Kościan i Leszno. Do XIII w. była to droga wprost nie do przebycia. Pierwotna wczesno – średniowieczna droga z Wrocławia do Poznania omijała błota i puszczę mosińską, przechodziła przez Śrem i Kórnik. Przez dawne brody na błotach wytyczono nową drogę, w ten sposób skrócono główny szlak komunikacyjny wiążący południową Wielkopolskę i Śląsk z Poznaniem przez Leszno, Kościan i Mosinę.

mosina bagna i błota
Mosina bagna i błota

Czym była Mosina przed uzyskaniem praw miejskich, trudno dziś powiedzieć. Jedno jest pewne – Mosina stanowiła z okolicznymi wsiami, łąkami, lasami błotnymi i polami wielką majętność ziemską. Należała ona z pewnością w XII w. i na początku XIII w. w całości do książąt, skoro założyli i uposażyli oni w owym czasie kościół parafialny w Mosinie, o którym pisze się w dokumentach już 1298r. możnego rodu Łodziów z Miejskiej Górki. W 1458r. miasto Mosina dostarczyło 4 uzbrojonych żołnierzy pieszych na wyprawę malborską przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu. Na podstawie tej wiadomości można stwierdzić, że Mosina w XVw. należała do grupy małych miast. Do tej samej grupy zaliczały się : Międzychód, Rydzyna, Zbąszyn, Chwaliszewo, Wolsztyn, Ostroróg, Czerniejewo i sporo innych miast.

W latach 1580-1581 wójt miasta Mosiny posiadał jeden łan (ok. 15 ha) ziemi, która znajdowała się we wsi Niwka nad Wartą. Wieś w tym czasie należała do powiatu kościańskiego. Łan wójtowy był wtedy pusty tj. bez chłopów i nie był uprawiany. W tych samych latach, za tego samego wójta w mieście znajdowało się 6 gospodarstw rolnych; każde po jednym łanie, z których właściciele płacili po 30 gr podatku do kasy miejskiej.

Ówczesne rzemiosło stanowili: 3 piekarze, 2 murarze, 1 rzeźnik, 1 kowal, 2 kołodzieje, 2 zduni, 2 szewcy, 1 tkacz, 12 garncarzy, 61 ceglarzy, 2 gorzelnicy, 2 przaszłowie ( roznoszący sól). Bazując na miejscowych glinach rozwinęła się w Mosinie na pierwszym planie produkcja ceramiczna i materiałów budowlanych. Na drugim planie uplasowała się produkcja gorzałki i piwa.

Podczas wojen szwedzkich miasto zostało poważnie zniszczone, w latach 1655-1656 przez ustawiczne przemarsze i kwaterowanie wojsk szwedzkich. Głód i zaraza dziesiątkowały ludność miasta i okolicznych wsi. Groźne pożary niszczyły dobytek ludności. Mosina podupadła całkowicie gospodarczo. W wieku XVII Mosina posiadała szpital dla ubogich, o którym 1695 r czytamy, że „jest z drzewa postawiony, ma jedną wielką izbę ogrzewaną i 8 komór i sień dużą”. Na jego utrzymanie składały się : rola, łąki, ogrody i małe darowizny zapisywane do 1626r.

Kościół parafialny w Mosinie pochodzi z XIII w., był fundacji ssiężnej, zbudowany z drewna. Z początkiem XVII w. uległ zniszczeniu i w 1628r. wzniesiono nowy. W 1663r. postawiono jednak nowy z drewna i muru pruskiego, który dodatkowo był pokryty dachówką. Kościół ten przetrwał do 1752r. Wówczas walący się kościół (na rynku) rozebrano. Nowy kościół murowany wybudowano w innym miejscu, który rozbudowano w 1900r. Kościół parafialny w Mosinie był dobrze uposażony, bowiem proboszczowie jego pobierali dziesięcinę z dwóch łanów wójtowskich w Krośnie a także z Pożegowa, Sowińca i Sowińca Trzebowskiego. W 1902r. kapelanem przy kościele parafialnym p.w. św. Mikołaja w Mosinie był niejaki Mikołaj. Na uwagę zasługuje proboszcz mosiński z XVIw. Stanisław z Obornik, znany wówczas jako humanista, człowiek dużej wiedzy i dobry kaznodzieja. W XVIIw. znajdowała się w Mosinie także szkoła parafialna. Podupadła pod koniec wieku. Jej odrodzenie nastąpiło dopiero na skutek reform przeprowadzonych w 1790r. przez Komisję Edukacji Narodowej.

kościół katolicki Mosina (historyczne zdjęcie)
kościół katolicki Mosina (historyczne zdjęcie)

Zebrał i opracował: Henryk Pruchniewski

Źródło: Mosina w Tysiącleciu Państwa Polskiego – Ludwik Gomolec

Autor Henryk Pruchniewski

Wieloletni współpracownik Gazety Mosińsko-Puszczykowskiej, mieszkaniec Mosiny, kolekcjoner, numizmatyk, zbieracz świadectw historii, śp. Henryk Pruchniewski.

Sprawdź również

AKWEN Marina w Czerwonaku (fot. Piotr Basiński)

Warto Wartą

Trzecia rzeka w kraju, jedna z dwóch wymienionych w hymnie Polski i największa w Wielkopolsce. …

Wizualizacja nowej wieży widokowej na Pożegowie (Glinianki Mosina)

Nowa wieża na Pożegowie. Gmina czeka na unijne środki

Wieża widokowa na Pożegowie, zamknięta decyzją policji w czerwcu 2022 roku, ma zniknąć z krajobrazu …

14 komentarzy

  1. Piszecie sporo o historii naszych okolic i to mnie bardzo cieszy. Powinno się znać dobrze historię miejsca, w którym się żyje.

  2. A więc czym była Mosina w przeszłości? Bagienną dziurą na odludziu 🙂

  3. Wkradł się mały chochlik…. @stary mieszkańcu dziękujemy za czujność. Nazwisko poprawione.

  4. I to się nazywa profesjonalne podejście do tematu i umiejętność przyznania się do błędu.
    Administrator strony jest na bieżąco i szybko reaguje. Super 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *