Stał na szczycie wzniesienia, które górowało nad rozległą doliną. Stał skupiony w milczeniu, jakby nie chcąc zakłócić panującej ciszy. Przeszkodzić jej miała dopiero przyroda, z wolna budząca się po długiej i srogiej zimie do życia.

Punktem wyjścia do naszej poprzedniej wycieczki, mającej na celu poznanie znaczenia nazw topograficznych i tego, co one mówią na temat przeszłości, była Mosina. Również i ona będzie punktem wyjścia w poszukiwaniu śladów archeologicznych po osadnikach, którzy niegdyś zamieszkiwali te tereny. Ta odległa przeszłość to nasze tytułowe pradzieje, a ich granice wyznaczają obszar naszych poszukiwań. Z jednej strony będą to czasy historyczne, dobrze znane z kart historii, drugą zaś granicą, znacznie odleglejszą, będzie moment pojawienia się tutaj pierwszych gromad ludzkich.

Tym razem zastanowimy się nad tym, jaka wiedza na temat przeszłości zawarta jest w nazwach Krosna i Krosinka. Czy o nadaniu tym osadom tak brzmiących nazw zdecydowała profesja, którą zajmowali się dawniej ich mieszkańcy, czy też zdecydowały o tym względy natury topograficznej? Czy profesją tą mogło być tkactwo i z uwagi na podstawowe narzędzie służące do tkania zwane krosnem, tak przyjęło się je nazywać? Kiedy znajdziemy już odpowiedzi na te pytania, wrócimy na koniec do Mosiny, z której to rozpoczęliśmy naszą wyprawę.

Droga powrotna ze Stęszewa do Mosiny wiedzie przez Dymaczewo i Krosinko. Obie nazwy tych miejscowości nie mówią nam dziś za wiele o sobie, gdyż obecnie nic w Dymaczewie się nie dymi, a w Krosinku i Krośnie nikt nie tka na krosnach. Takie są pierwsze skojarzenia co do ich znaczenia. Przekonajmy się, na ile są one słuszne. Jako pierwsze po drodze mijamy Dymaczewo i nim właśnie zajmiemy się w tym numerze.

Zanim ruszymy do Stęszewa, w poszukiwaniu jego znaczenia, zatrzymajmy się chwilę w miejscowości Górka, na mostku, pod którym przepływa obecnie strumyk zwany Trzebawką. Całkiem niedawno strumyk ten nazywał się Stobnicą i wypływał z Jeziora Góreckiego, zaś Trzebawka stanowiła jego dopływ.

Czy wiecie, że Mosina prawdopodobnie została założona w innym miejscu niż obecnie? Słyszeliście o zanikłej wsi Przewóz? Więcej na ten temat będą próbowali dowiedzieć się archeolodzy, historycy i przyrodnicy, którzy w najbliższym czasie zajmą się badaniem przeszłości naszego regionu.

Kontynuując spacer przez Wielkopolski Park Narodowy, podążamy dalej trasą im. Adama Wodziczki. Minąwszy Jeziora Kociołek i Skrzynka, albo raczej dwie „skrynice”, którym poświęcony był poprzedni artykuł niniejszego cyklu, docieramy do Jeziora Góreckiego. Po pokonaniu stromego zejścia stajemy na tarasie widokowym, zlokalizowanym tuż przy samej linii brzegowej. Naszym oczom ukazuje się wyspa zwana Zamkową. Baczny obserwator dostrzeże w oddali drugą wyspę, a jeszcze dokładniejszy zauważy, że wyspa ta została… skradziona!

W listopadowym numerze „Gazety” mój kolega redakcyjny Tomasz Kaczmarek popełnił bardzo ciekawy tekst na temat dwóch jezior znajdujących się na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego („Skrzynka na Kociołek”). Zwrócił on między innymi uwagę na fakt, iż hrabia Edward Raczyński szczególnie mocno interesował się legendą o Jeziorze Kociołek. Uznałem, że należy nieco szerzej omówić ten mało znany motyw, który może stać się atutem w promocji Gminy Mosina.

W poszukiwaniu wiedzy o dawnych czasach dotarliśmy do Osowej Góry. Tędy wkroczyliśmy na teren Wielkopolskiego Parku Narodowego i w jego głąb udamy się dalej szlakiem Adama Wodziczki. Biegnie on wzdłuż trzech jezior – Kociołek, Skrzynka i Góreckiego. W tym artykule poszukamy legendarnych skarbów ukrytych w Jeziorze Kociołek. Skarbów przeszłości, ukrytych w jego nazwie.

W artykule „Czy Mosina coś znaczy”, zapowiedzieliśmy serię artykułów mających na celu odkrycie pradziejów Mosiny i jej okolic. Pracę związaną z ich odsłanianiem przyrównaliśmy do budowy mostu między teraźniejszością a przeszłością, a że niedawno rozpoczęła się budowa przeprawy przez Wartę, jesteśmy tym bardziej zobowiązani do kontynuacji tej serii.

Co właściwie znaczy to słowo, którego używamy na co dzień do określenia nazwy naszego miasta? Jak każde słowo musi mieć jakieś znaczenie, gdyż zostało utworzone przez ludzi zamieszkujących tu przed nami. Skądś musi ono pochodzić i zanim dotarło do nas w znanej nam postaci, przebyło z pewnością długą drogę.

Błota i puszcza nie sprzyjały osadnictwu w okolicach Mosiny, o czym świadczy fakt, że nie występują tutaj żadne grody. Najbliżej Mosiny od strony południowej w rejonie wiosek Grzybno – Żabno znaleziono tylko skorupy naczyń glinianych oraz węgiel drzewny. Prawdopodobnie najstarsze ślady pobytu ludzi w okolicach Mosiny pochodzą już z końca starszej epoki kamiennej (4000- 2500 lat p.n.e.).