Zygmunt Szczęsny Feliński – ambasador pamięci historycznej Rzeczypospolitej Mosińskiej
Wykład Wojciecha Czeskiego pt. Zygmunt Szczęsny Feliński – ambasador pamięci historycznej Rzeczypospolitej Mosińskiej, który został wyłożony podczas ostatniej, uroczystej Sesji Rady Miejskiej, 17 maja 2019 roku w Mosińskim Ośrodku Kultury.
Zygmunt Szczęsny Feliński – ambasador pamięci historycznej Rzeczypospolitej Mosińskiej
Mam zaszczyt przedstawić sylwetkę Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, jednego z najwybitniejszych synów polskiej ziemi żyjących w XIX stuleciu. Bohater walk pod Rogalinem w 1848 roku, pisarz, arcybiskup warszawski, członek Rady Stanu Królestwa Polskiego, święty Kościoła Katolickiego. Człowiek wielkiej pokory i skromności, patriota, nieustający w pomocy najuboższym. To tylko niektóre tytuły i przymioty arcybiskupa Zygmunta Szczęsnego Felińskiego. Urodził się 1 listopada 1822 roku na Wołyniu, zwiedził wiele polskich i europejskich miast. Obracał się wśród współczesnych elit, znał osobiście polskich wieszczów, w tym Juliusza Słowackiego, z którym nawiązał więź przyjaźni. Święty arcybiskup był osobą, której przyszło żyć w niespokojnych i nieustannie zmieniających się czasach. Z dzieciństwa pamiętał powstanie listopadowe, sam brał udział w wydarzeniach Wiosny Ludów. Za swój sprzeciw wobec postawy rosyjskiego rządu w stosunku do powstańców styczniowych został na prawie dwadzieścia lat zesłany do Jarosławia nad Wołgą. Po powrocie nie ustawał w duszpasterskiej pracy nad podnoszeniem moralnym wiejskiego ludu w Dźwiniaczce nieopodal Tarnopola. Zmarł 17 września 1895 roku w Krakowie. Został beatyfikowany w roku 2002, a jego kanonizacja nastąpiła w roku 2009.
Portret arcybiskupa Zygmunta Szczęsnego Felińskiego
Jego związki z Wielkopolską splatają się ściśle z powstańczymi dniami roku 1848. Wraz z 6 towarzyszami (w tym z Juliuszem Słowackim) jako 25 letni student udał się z Paryża do Poznania w celu podjęcia walki o wolność Ojczyzny. Pod Stęszewem przyłączył się do oddziału kapitana Cypriana Celińskiego, któremu udało się na początku maja 1848 roku rozbroić 300-osobowy szwadron pruski. Przyszły arcybiskup warszawski został wtedy mianowany porucznikiem strzelców. Następnie udał się do Rogalina i jak zanotował jego biograf, ksiądz Hieronim Eugeniusz Wyczawski: „wyprawiono Felińskiego z pewną grupą powstańców pod dowództwem Zaręby celem rozbrojenia mieszkających w pobliżu niemieckich kolonistów. Wyprawa się nie udała, gdyż czujni Niemcy zawczasu uszli z bronią do lasu. Nie przyniosła też rezultatu zasadzka podjęta również z udziałem Felińskiego, na mający przeciągać rzekomo w pobliżu Rogalina pruski transport wojskowy.” Sam Feliński tak wspominał trudy tych dni: „trzecia noc bezsenna tak mnie znużyła, że pierwszy i jedyny raz w życiu idąc spałem; ilekroć zaś kolumna zatrzymywała się, padałem, potknąwszy się o poprzedzającego mnie towarzysza broni”.
Zygmunt Szczęsny Feliński
Nieocenioną zasługą świętego arcybiskupa dla Mosiny i okolic jest spisanie i opublikowanie jego „Pamiętników”, które stanowią kopalnię wiedzy o wydarzeniach Wiosny Ludów. Można tutaj odnaleźć charakterystykę dowódców oddziałów walczących pod Rogalinem, opis rogalińskiej rezydencji, zreferowanie przebiegu walk partyzanckich. „Pamiętniki” to opowieść świadka wielu znamienitych wydarzeń historii Polski. Znane są one czytelnikom w całym kraju, dzięki czemu mogą się dowiedzieć o wydarzeniach maja 1848 roku na terenach naszej Gminy. Dzieło to zatem jest swoistą wizytówką historii Mosiny i okolic, a jego autora można przez to śmiało nazwać ambasadorem pamięci historycznej Rzeczypospolitej Mosińskiej. „Pamiętniki” są dostępne w zasobach Mosińskiej Biblioteki Publicznej.
Śmierć, pożoga i zniszczenie były wymiernymi skutkami powstańczych wydarzeń maja 1848 roku. Jednak te tragiczne wypadki przyniosły naszej Gminie pełen blasku punkt odniesienia w postaci osoby Zygmunta Szczęsnego Felińskiego. To prawdopodobnie jedyny udokumentowany przypadek, gdy ziemia Naszej Gminy została uświęcona krokami osoby kanonizowanej. Feliński szybko zrozumiał, że walka o wolność Ojczyzny prowadzona zbrojnie w tamtych latach nie miała szans powodzenia. Udział w powstańczych wydarzeniach 1848 roku pozwolił mu zrozumieć, że walka o przyszłość Polski powinna być ściśle związana z odbudową moralną narodu. Przystanek zwany Rzeczpospolitą Mosińską był zatem ważnym punktem na drodze do świętości jednego z najwybitniejszych synów polskiej ziemi wieku XIX.
IX Sesja w Mosinie w dniu 17 maja 2019; od lewej: Wojciech Czeski, Przemysław Mieloch, Adam Ejchorst
