„Książka ta powstała, ponieważ prędzej czy później powstać musiała”. Takim słowem wstępu rozpoczyna swoją kolejną, trzecią już publikację historyczną Wojciech Czeski. Jest ona wynikiem kilkuletnich badań i przemyśleń, z których ułamkiem mogli się już zapoznać w ostatnich latach nasi Czytelnicy. „Polska powstająca” zamyka tryptyk, przedstawiający nieopisane dotąd wydarzenia, które miały miejsce w naszym regionie podczas Wiosny Ludów.

Stowarzyszenie Koimeterion, działające na rzecz zabytkowych cmentarzy, zbiera fundusze na postawienie tablicy informacyjnej na cmentarzu ewangelickim w Dymaczewie Starym.

Począwszy od końca XIX wieku Puszczykowo przyciągało swym urokiem i malowniczością, chłonnych wytchnienia i krajobrazów wycieczkowiczów. Okazuje się, że po Puszczykowie i okolicach wędrowano nie tylko leśnymi, nadwarciańskimi ścieżkami, ale zamierzano też zwiedzać „z powietrza” (!).

Oficjalna opowieść o powstaniu roku 1848 na Ziemi Mosińskiej przeplatana jest poważnym paradoksem – z jednej strony są to wydarzenia hucznie celebrowane, a z drugiej – niezbyt głęboko zbadane. Pamiętamy o niektórych uczestnikach tych wydarzeń, ale znane z nazwiska ofiary walk pozostają nadal w odmętach niepamięci. Zbyt wysoko unosząc głowy bujaliśmy przez lata w obłokach historycznych iluzji, przegapiając to co przyziemne i prawdziwe – mogiły i nazwiska poległych. Najwyższy czas, by stan ten odmienić.

W 1886 roku powstały Zakłady Ceramiczne Maksymiliana Perkiewicza. Z małej fabryki przekształciły się w prężny zakład, zatrudniający w 1906 roku ponad 400 pracowników. Materiały z cegielni cieszyły się dużym zainteresowaniem nie tylko w regionie, ale i w Europie. Pozostałościami po zakładach są dziś cieszące się popularnością wśród mieszkańców i odwiedzających nasz region turystów: Glinianki oraz Mosińska Kolej Drezynowa.

Zanim ruszymy do Stęszewa, w poszukiwaniu jego znaczenia, zatrzymajmy się chwilę w miejscowości Górka, na mostku, pod którym przepływa obecnie strumyk zwany Trzebawką. Całkiem niedawno strumyk ten nazywał się Stobnicą i wypływał z Jeziora Góreckiego, zaś Trzebawka stanowiła jego dopływ.

Część osób na zdjęciu szeroko się uśmiecha. U niektórych widać spore przejęcie – w końcu obecność aparatu fotograficznego w 1941 roku to nie codzienność. Patrząc na tą czarno-białą fotografię nikt by nie przypuszczał, jak straszną historię przeżyje chwilę później ta rodzina: Rozalia i Ignacy Hoffa z Rogalinka wraz z dziećmi.

Wydarzenia Wiosny Ludów 1848 roku na terenach Ziemi Mosińskiej miały wielu naocznych świadków, jednak żaden z nich nie zostawił po sobie tak obszernych wspomnień, jak Zygmunt Szczęsny Feliński. Późniejszy arcybiskup warszawski oraz święty Kościoła katolickiego nie jest mimo to dostatecznie znany na terenie Mosiny i okolic.

Wielkopolski Park Narodowy w 1848 roku był miejscem, w którym toczyła się historia wiosennego powstania. Jędrzej Moraczewski zanotował następującą uwagę o działaniach powstańców okresu Wiosny Ludów: „założono obóz w trójkącie między Trzebowem, Górką i Łodzią u jeziora na bardzo obronnym stanowisku”¹. Mowa była naturalnie o Jeziorze Góreckim, nad którym powstańcy założyli jeden ze swoich obozów wojennych.

Przewodnik historyczny i regionalista, kilkukrotnie goszczący na łamach naszej gazety otrzymał Srebrny Medal „Labor Omnia Vincit”. Nagroda została przyznana za całokształt działalności historyczno-turystycznej.

Młyn wraz z budynkiem mieszkalnym przy ul. Kolejowej 13 wzniesiony na przełomie XIX i XX wieku to po Kokotku czy Pałacu Budzyń kolejny zabytkowy obiekt historyczny na terenie Mosiny, który niszczeje. – Sam młyn to niewykorzystany potencjał jaki niesie kubatura jego budynku – mówi jeden z mieszkańców.

Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Brodnickiej „Gniazdo” od 2011 roku zachęca lokalną społeczność do ekologii, prowadzi akademię przyrodniczą i przybliża lokalną historię poprzez pamięć o powstańcach wielkopolskich oraz renowację cmentarzy ewangelickich.

Jak wyglądało życie w czasach II Wojny Światowej? Czym była ,,zielona droga”? O tym i o wielu innych sprawach mówi nam Pani Maria wracając pamięcią do czasów swojego dzieciństwa.

Drugą część rozmowy (część pierwsza- tutaj) z Panią Marią Renatą Preibisz-Derą, córką niezwykłej Wiktorii Myszkier.

Służby Rogalińskiego Parku Krajobrazowego ujawniły, najprawdopodobniej nieznany dotąd, obiekt archeologiczny.